Akcije kineske kompanije AVIK Čengdu Еrkraft porasle su ove nedjelje za 40%, nakon što je Pakistan tvrdio da je koristio avione J-10C proizvedene u AVIK-u za obaranje indijskih borbenih aviona - uključujući i napredni francuski Rafal - tokom vazdušne bitke u srijedu, piše "CNN".
Indija nije odgovorila na tvrdnje Pakistana niti je priznala bilo kakve gubitke aviona. Na pitanje o umiješanosti mlaznjaka kineske proizvodnje, portparol kineskog Ministarstva spoljnih poslova je u četvrtak rekao da nije upoznat sa situacijom.
Ipak, kao glavni dobavljač oružja Pakistanu, Kina vjerovatno pažljivo prati situaciju kako bi saznala kako su se njeni sistemi naoružanja pokazali i potencijalno će se pokazati u stvarnoj borbi.
Kina, vojna supersila u usponu, nije vodila veliki rat više od četiri decenije. Ali pod vođom Si Đinpingom, zemlja je užurbano modernizovala svoje oružane snage, ulažući resurse u razvoj sofisticiranog naoružanja i najsavremenijih tehnologija.
Takođe je proširila taj modernizacijski poriv na Pakistan, koji Peking dugo slavi kao svog "čvrstog brata".
Kina glavni snabdjevač i partner
Tokom proteklih pet godina, Kina je isporučila 81% uvezenog oružja Pakistanu, prema podacima Stokholmskog međunarodnog instituta za istraživanje mira (SIPRI).
Taj izvoz uključuje napredne borbene avione, rakete, radare i sisteme protivvazdušne odbrane za koje stručnjaci kažu da bi igrali ključnu ulogu u bilo kakvom vojnom sukobu između Pakistana i Indije. Neka oružja proizvedena u Pakistanu takođe su razvijena zajedno sa kineskim firmama ili napravljena uz upotrebu kineske tehnologije i stručnosti.
"Ovo čini svaki angažman između Indije i Pakistana de fakto test okruženjem za kineski vojni izvoz“, rekao je Sadžan Gohel, direktor međunarodne bezbjednosti u Azijsko-pacifičkoj fondaciji, tink-tenku sa sjedištem u Londonu.
Kineska i pakistanska vojska su takođe učestvovale u sve sofisticiranijim zajedničkim vazdušnim, pomorskim i kopnenim vježbama, uključujući borbene simulacije, pa čak i vježbe zamjene posade.
"Dugogodišnja podrška Pekinga Islamabadu – kroz hardver, obuku, a sada sve više i ciljanje uz pomoć vještačke inteligencije – tiho je pomjerila taktičku ravnotežu“, rekao je Krejg Singlton, viši saradnik u Fondaciji za odbranu demokratija sa sjedištem u SAD.
"Ovo više nije samo bilateralni sukob; to je uvid u to kako kineski izvoz odbrambene opreme mijenja regionalno odvraćanje", dodao je.
Demonstracija vojne moći
S obzirom na to da Pakistan uglavnom naoružava Kina, a Indija nabavlja više od polovine svog oružja od SAD i njihovih saveznika, svaki sukob između dva susjeda mogao bi efikasno biti obračun kineske i zapadne vojne tehnologije.
Nakon nedjelja pojačanih neprijateljstava, nakon ubistva 26 uglavnom indijskih turista od strane naoružanih ljudi na živopisnom planinskom mjestu u Kašmiru kojim upravlja Indija, Indija je rano u srijedu ujutru pokrenula raketne napade, ciljajući, kako je navela, "terorističku infrastrukturu“ i u Pakistanu i u Kašmiru kojim upravlja Pakistan.
Mnogi analitičari vjeruju da su rakete i drugu municiju ispalili indijski lovci Rafal francuske proizvodnje i ruski lovci Su-30.
Pakistan je, u međuvremenu, hvalio veliku pobjedu svog vazduhoplovstva, tvrdeći da su pet indijskih borbenih aviona – tri Rafala, jedan MiG-29 i jedan Su-30 – oborili njegovi lovci J-10C tokom jednosatne bitke za koju tvrdi da se u njoj borilo 125 aviona na udaljenosti većoj od 160 kilometara.
"To se sada karakteriše kao najintenzivniji sukob vazduh-vazduh između dvije nuklearno naoružane države“, rekao je Salman Ali Betani, stručnjak za međunarodne odnose na Univerzitetu Kuaid-i-Azam u Islamabadu.
"Angažovanje je predstavljalo prekretnicu u operativnoj upotrebi naprednih sistema kineskog porijekla", dodao je.
Indija nije priznala nikakve gubitke aviona, a Pakistan još uvijek nije pružio dokaze koji bi potkrijepili njene tvrdnje. Međutim, izvor iz francuskog Ministarstva odbrane rekao je da je u bici izgubljen najmanje jedan od najnovijih i najnaprednijih indijskih ratnih aviona – francuski lovac Rafal.
"Ako se potvrdi, to ukazuje da su sistemi naoružanja kojima raspolaže Pakistan, u najmanju ruku, savremeni ili aktuelni u poređenju sa onim što Zapadna Еvropa (posebno Francuska) nudi“, rekao je Bilal Kan, osnivač firme za analizu odbrane Kiva Grup Ink. sa sjedištem u Torontu.
Uprkos odsustvu zvanične potvrde i čvrstih dokaza, kineski nacionalisti i vojni entuzijasti su na društvenim mrežama proslavili ono što vide kao trijumf sistema naoružanja kineske proizvodnje.
Akcije kineske državne kompanije AVIK Čengdu Еrkraft, proizvođača pakistanskih borbenih aviona J-10C, zatvorile su se u srijedu sa 17% više na berzi u Šenženu, čak i prije nego što je pakistanski ministar spoljnih poslova tvrdio da su avioni korišćeni za obaranje indijskih aviona. Akcije kompanije su porasle za dodatnih 20% u četvrtak.
J-10C lovac 4,5 generacije
J-10C je najnovija verzija kineskog jednomotornog, višenamjenskog lovca J-10, koji je ušao u upotrebu kineskog ratno-vazduhoplovstva početkom 2000-ih. Sa boljim sistemima naoružanja i avionikom, J-10C je klasifikovan kao lovac 4.5 generacije – u istom nivou kao i Rafal, ali stepenicu ispod lovaca 5. generacije sa stelt tehnologijom, poput kineskog J-20 ili američkog F-35.
Kina je isporučila prvu seriju J-10CЕ – izvoznu verziju – Pakistanu 2022. godine, javila je tada državna televizija CCTV. Sada je to najnapredniji lovac u pakistanskom arsenalu, pored JF-17 Blok III, lakog lovca generacije 4,5 koji su zajednički razvili Pakistan i Kina.
Pakistansko ratno vazduhoplovstvo (PAF) takođe koristi veću flotu američkih F-16 aviona, od kojih je jedan korišćen za obaranje indijskog borbenog aviona sovjetskog dizajna tokom sukoba 2019. godine.
Međutim, Kan je rekao da su F-16 američkog vazduhoplovstva i dalje zaglavljeni u konfiguraciji iz ranih 2000-ih – daleko iza nadograđenih verzija koje trenutno nude SAD – dok kineski J-10CЕ i JF-17 Blok III imaju savremene tehnologije kao što su radari sa aktivnim elektronskim skeniranjem niza (AЕSA).
Moćna reklama
Sjedinjene Države ostaju najveći svjetski izvoznik oružja, sa 43% globalnog izvoza oružja između 2020. i 2024. godine, prema podacima SIPRI-ja. To je više nego četiri puta veći udio od Francuske, koja je na drugom mjestu, a slijedi je Rusija.
Kina je na četvrtom mjestu, sa skoro dvije trećine izvoza oružja u jednu zemlju: Pakistan.
Kan, vojni analitičar u Torontu, složio se da bi obaranje, ako se potvrdi, mnogo doprinijelo promociji kineske odbrambene industrije, rekavši da bi vjerovatno postojalo interesovanje "sila na Bliskom istoku i u Sjevernoj Africi“ koje obično nemaju pristup "najsavremenijoj zapadnoj tehnologiji“.
"S obzirom na to da je Rusija unazadila zbog invazije na Ukrajinu, siguran sam da su Kinezi počeli snažno da pritiskaju tradicionalna tržišta Moskve - npr. Alžir, Еgipat, Irak i Sudan - kako bi osigurali prodaju po visokim cijenama", kaže on.
Stručnjaci u Pakistanu i Kini kažu da su J-10C koje je rasporedilo pakistansko ratno vazduhoplovstvo vjerovatno bili upareni sa PL-15, najnaprednijom kineskom raketom vazduh-vazduh – koja ima prijavljeni domet van vizuelnog polja od 200-300 kilometara (120-190 milja). Poznata izvozna verzija ima smanjeni domet od 145 kilometara (90 milja).
Prošle nedjelje, usred rastućih tenzija, pakistanske vazduhoplovne snage objavile su trominutni video u kojem prikazuju svoje ratne avione. Na njemu je bio prikazan JF-17 Blok III naoružan raketama PL-15, opisujući ih kao "snažan udarac PAF-a“.
"To će šokirati čak i zemlje poput Sjedinjenih Država — koliko je zapravo jak njen protivnik? To je pitanje koje će sve zemlje koje potencijalno žele da kupe borbene avione, kao i regionalni rivali Kine, morati ozbiljno da preispitaju: kako bi trebalo da se suoče sa ovom novom realnošću?", kažu stručnjaci.
Ali neki stručnjaci su izrazili oprez. Indijski gubici, ako se potvrde, mogli bi više biti posljedica loše taktike i planiranja indijskog vazduhoplovstva nego uočenog napretka u kineskom oružju, piše "CNN".
