Globalno gledano, posljedice po svjetske zemlje možda ne bi bile tako dalekosežne da Rusija i Ukrajina nisu jedni od ključnih proizvođača i izvoznika uljarica i žitarica.

Kako je riječ o esencijalnoj robi, usljed sukoba je došlo do nestašice, manjka proizvodnje i automatski - do rasta cijena. Zaključak Agencije za hranu i poljoprivredu, FAO, pri Ujedinjenim nacijama, jeste da su cijene hrane u svijetu porasle u martu najviše od 1990. godine.

FAO indeks cijena potrošačke korpe osnovnih prehrambenih proizvoda porastao je prošlog mjeseca 12,6 odsto u odnosu na februar - na prosečna 159,3 boda - i tako je dostigao najviši nivo u prethodne 32 godine.

Ovo poređenje može biti još relevantnije: u odnosu na mart 2021, indeks je porastao 33,6 odsto.

U martu su najveće cijene zabilježene za biljna ulja (23,2% u odnosu na februar), a podstaknute su poskupljenjem suncokretovog ulja zbog smanjenog izvoza iz Ukrajine, koja je u tom domenu najveći globalni igrač.

Cijene žitarica su na mesečnom planu porasle 17,1 odsto, odražavajući poskupljenje pšenice od 19,7 odsto i kukuruza od 19,1 odsto, opet pogađate - zbog rata u Ukrajini. Treba ponovo podsetiti da su u poslednje tri godine - Rusija i Ukrajina činile oko 30, odnosno 20 odsto svjetskog izvoza ovih žitarica.

Meso skuplje, posebno svinjsko

Iz FAO kažu da je dodatni razlog poskupljenja pšenice bila zabrinutost za rod u Sjedinjenim Američkim Državama. U martu je i šećer značajnije poskupeo, 6,7 odsto u odnosu na februar. Razlog? Veće cijene sirove nafte i jačanje brazilskog reala.

Ono što je donekle ublažilo taj rast jesu povoljni izgledi za proizvodnju u Indiji.

Indeks koji pokazuje kretanje cijena mesa porastao je u martu 4,8 odsto, na najviši nivo otkako je FAO počeo da objavljuje izveštaje, a taj rast je podstaknut poskupljenjem svinjetine zbog nedovoljnog broja ovih životinja u Zapadnoj Evropi. Porasle su i cijene živine, zbog epidemije ptičjeg gripa, dodaje se.

Najblaže je porastao indeks koji prati kretanje cena mleka i mliječnih proizvoda (2,6 odsto u odnosu na februar), što FAO objašnjava poskupljenjem putera i mlijeka u prahu.

Može li se nadoknaditi šteta?

Inače, prema aktuelnim analizama, proizvodnja pšenice u EU bi trebalo da padne na 134 miliona tona, zbog padavina u južnim članicama i moguće manje zasejane površine. Takođe, Agencija pri UN je zbog rata u Ukrajini smanjila prognozu svjetske trgovine žitaricama u sezoni 2021/2022 - tri odsto, na 469 miliona tona.

EU i Indija bi trebalo da povećaju izvoz pšenice, a Argentina, Indija i SAD izvoz kukuruza, što će dijelom nadoknaditi gubitak izvoza iz crnomorske regije.