Na današnji dan 1594. godine Turci su u Beogradu spalili mošti Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa.

Posmrtni ostaci jednog od najvećih srpskih svetitelja, prvog arhiepiskopa SPC, bili su sahranjeni u manastiru Mileševa. Međutim, nakon jednog ustanka Srba protiv Turaka, tadašnji Sinan paša je tražio da se mošti prebace u Beograd i tamo spale, za kaznu.

Ispostavlja se da se na mjestu na kojem je danas hram Svetog Save na Vračaru desilo pomenuto spaljivanje, jer u spisima stoji da su mošti izgorele na brdu Vračar. Ali, u to vrijeme, Vračar nije bio toliko veliki i smatralo se da je to mjesto gde je Sveti Sava spaljen zapravo - današnji Tašmajdanski park.

Tamo gdje je sada hram nalazila se, navodno, močvara, a na Slaviji se nekada pecalo, jer je tu bila bara. Priča se da je Sinan paša došao Carigradskim drumom (danas Smederevski put), da spali Savine mošti.

Sinan je htio da spali kosti na što većem mjestu, kako bi što više građana moglo da vidi lomaču i zatraši ih, i upravo je to mjesto bilo centar svega, odakle se sve moglo vidjeti.

Ipak, početkom 19. vijeka Gligorije Vozarević, čovek koji je najzaslužniji za osnivanje Narodne biblioteke, mislio je da je pronašao mjesto spaljivanja, jer je na periferiji našao nepoznati drveni krst. Zamenio ga je novim 1874, a cijeli kraj je dobio naziv "Vozarev krst". Danas se taj kraj zove Crveni krst.

Ali, tu nije kraj priče, jer je Odbor za podizanje Hrama Svetog Save odlučio da se objekat podigne na vrhu Vračara, gde se sada nalazi najveća pravoslavna svetinja na Balkanu, vjerujući da su ti spaljene mošti, jer se i odatle vidi dobar dio Beograda.

Šta je istina prava, možda nikad nećemo ni saznati, ali treba imati na umu da je tokom 19. vijeka Tašmajdan bio gradsko groblje, gdje je knez Miloš i napravio crkvu, nedaleko od mjesta spaljivanja, poznatiju danas kao crkva Svetog Marka, posvećenu svom sinu Marku.

Princ i monah

Svetitelj Sava prvi je u nizu svjetitelja iz loze Nemanjića koga veliča Srpska pravoslavna crkva.

Slovi i za utemeljivača naše srednjovekovne države, diplomatije, prosvjete i kulture.

Sveti Sava je bio srpski princ, monah, iguman manastira Studenica, književnik, diplomata i prvi arhiepiskop autokefalne Srpske pravoslavne crkve.

Rođen je kao Rastko Nemanjić, najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje. Kao mladić dobio je od oca na upravu Zahumlje (1190. ili 1191).

Ubrzo, 1192. ili 1193. godine, Rastko je pobjegao na Svetu Goru i zamonašio se u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon, gdje je dobio ime Sava.

Kasnije je sa svojim ocem, koji se zamonašio i dobio ime Simeon, podigao manastir Hilandar, prvi i jedini srpski manastir na Svetoj Gori.

Autokefalnost srpske crkve

Godine 1219. Sava Prvi Srpski je ubijedio vaseljenskog patrijarha i cara u Nikeji da odobre autokefalnost (samostalnost) srpske crkve sa statusom arhiepiskopije.

Vaseljenski patrijarh Manojlo Prvi Carigradski je imenovao Savu Prvog za prvog arhiepiskopa Srbije.

Dva puta je putovao u Palestinu. Na povratku sa drugog hodočašća u Svetu zemlju, preminuo je u tadašnjoj bugarskoj prestonici Velikom Trnovu 14. januara 1236. godine.

Njegove mošti je u manastir Mileševu prenio njegov nećak, kralj Stefan Vladislav Prvi.

Ostavio je više pisanih djela - zato je bio jedan od značajnijih pisaca i pravnika iz srednjeg vijeka kod Srba.

Njegova najznačajnija pisana djela su "Žitije Svetog Simeona", "Karejski tipik", "Hilandarski tipik" i "Studenički tipik" i "Zakonopravilo".