Sveti Pantelejmon rodom je iz Nikomidije (današnji grad Izmitu u Turskoj) od majke hrišćanke i oca neznabošca. Majka mu se zvala Evula, a otac Evstorgije.

Kao mladić, Pantelejmon je izučio ljekarske nauke. Sveštenik Ermolaj prizva ga k sebi, nauči ga vjeri Hristovoj i krsti ga.

Sveti Pantelejmon čudotvorno je izliječio jednoga slijepca, koji se nakon toga krstio. To je izazvalo zavist ljekara koji su uzalud pokušavali da izliječe ovog čovjeka. Stoga su oni optužili Pantelejmona kao hrišćanina.

Pantelejmon izađe na sud pred cara Maksimijana, gdje objavi da je hrišćanin. Pred carem izliječi jednog uzetog čoveka od dugotrajne bolesti. Ovo čudo mnoge neznabošce privuče hrišćanstvu.

Car Svetog Pantelejmona stavi na muke, ali Gospod mu se javljao nekoliko puta i iscjeljivao ga je. Na kraju, na gubilištu, on je kleknuo i počeo da se moli. Dželat ga udari mačem po vratu, ali mač se polomi. I nije ga mogao posjeći dok nije završio molitvu i sam rekao da ga posijeku.

Sveti Pantelejmon postradao je 304. godine. Mošti su mu čudotvorne. Priziva se u molitvama pri vodoosvećenju i jeleosvećenju.

Dijelovi svetih moštiju ovog velikomučenika nalaze se u manastiru Hilandaru, kao i u tri crkve u Beogradu: u hramu Rođenja Presvete Bogorodice na Kalemegdanu (crkva Ružica), zatim u hramu Svetog Arhangela Gavrila i u podvorju Moskovske patrijaršije, odnosno u hramu Svete Trojice /takozvana Ruska crkva/.

Sveti Pantelejmon smatra se već skoro 2.000 godina zaštitnikom medicine i farmacije.

Ime Pantelejmon znači svemilostivi. Slavi se 27. jula po starom, odnosno 9. avgusta po novom kalendaru.