Devizne rezerve Centralne banke BiH na kraju prošle godine bile su teške 17,64 milijarde maraka i veće su za 1,35 milijardi na godišnjem nivou, što prema riječima stručnjaka predstavlja ozbiljan rast usljed značajnijeg priliva stranog kapitala bilo kroz direktne investicije ili zaduživanje na ino-tržištu.
Podaci Centralne banke pokazuju da je ostvareni rast na godišnjem nivou, posmatrano u procentima, iznosio 8,3 odsto, a samo godinu ranije devizne rezerve su uvećane za svega 1,4 odsto.
Iz ove institucije juče su saopštili da su devizne rezerve na kraju decembra 2024. godine u odnosu na mjesec ranije povećane za 430 miliona maraka.
Ukupni krediti domaćim sektorima na kraju decembra 2024. godine iznosili su 25,83 milijarde KM, a u odnosu na novembar iste godine zabilježeno je povećanje zaduženja od 250,9 miliona KM ili jedan odsto.
Godišnja stopa rasta ukupnih kredita u decembru prošle godine iznosila je 9,8 odsto, nominalno 2,3 milijarde KM.
- Godišnji rast kredita registrovan je kod sektora stanovništva za 1,09 milijardi KM ili 9,3 odsto, privatnih preduzeća za 881 milion KM ili devet procenata, vladinih institucija za 182,1 miliona ili 16,4 odsto, nefinansijskih javnih preduzeća za 79,7 miliona ili 12,9 odsto, te ostalih domaćih sektora za 65,3 miliona maraka ili 26,9 procenata - navedeno je u dokumentu o monetarnim kretanjima u decembru prošle godine koji je sačinila Centralna banka BiH.
Profesor na Еkonomskom fakultetu Univerziteta u Banjaluci Dragan Gligorić iznenađen je visokim procentom rasta deviznih rezervi Centralne banke BiH koji, kako pojašnjava, može biti posljedica nekoliko faktora.
- Rast deviznih rezervi može biti posljedica smanjenja deficita tekućeg bilansa ili značajnijeg priliva kapitala. Šta je od ta dva faktora primarno uzrokovalo toliki rast deviznih rezervi, ne mogu sa sigurnošću reći, ali je primjetno da u posljednjih desetak godina devizne rezerve Centralne banke BiH rastu. Taj rast je svakako pozitivan imajući u vidu da su devizne rezerve garant stabilnosti konvertibilne marke i garant ino-povjeriocima da će dugovi prema inostranstvu biti uredno servisirani - pojasnio je Gligorić. za Glas Srpske.
On je istakao da na rast deviznih rezervi direktno utiče priliv stranih investicija, bilo u formi direktnih investicija ili u formi zaduživanja.
- BiH je zemlja koja se zadužuje na ino-tržištu pa rast deviznih rezervi može biti posljedica većeg kreditiranja jer banke plasiraju novac iz domaćih depozita, ali i po osnovu zaduživanja u inostranstvu. Rast je svakako i posljedica politike monetarnog labavljenja od strane Еvropske centralne banke - kazao je Gligorić.
Razloge za povećano kreditiranje vidi u rastu inflacije i višim cijenama.
- Rast cijena povećava tražnju za novcem, što dovodi do rasta kreditiranja, baš kao i veća ekonomska aktivnost. U slučaju rasta cijena firmama treba više novca za finansiranje trajnih obrtnih sredstava, dok domaćinstvima treba više novca za finansiranje svakodnevne potrošnje ili za investicije. Nije ista tražnja za kreditima kada je cijena kvadrata nekretnine 2.500 ili 3.500 KM - kazao je Gligorić.
DЕPOZITI
Ukupni depoziti domaćih sektora na kraju decembra 2024. godine iznosili su 33,87 milijardi KM, sa godišnjom stopom rasta od 8,8 odsto, što je u apsolutnom iznosu 2,74 milijarde KM.
- Rast depozita na godišnjem nivou registrovan je u sektorima stanovništva, privatnih preduzeća, nefinansijskih javnih preduzeća i ostalih domaćih sektora, dok je kod vladinih institucija zabilježeno smanjenje depozita za 3,5 odsto - pokazuju podaci Centralne banke BiH.
.webp)
