Ali. Što je u civilizaciji besprijekorno, u Bosni, procjepu civilizacija je uvredljivo. Takvu diskvalifikaciju srpske slave dala je najznačajnija bosansko-hercegovačka antropološka ustanova, Ustavni sud, povodom Zakona o slavama i svetkovinama Republike Srpske. Od tada, moralni nihilizam je otišao još dalje. Danas se kvaziustavnim i političkim instrumentima problematizuje Dan Republike (Srpske), jer se podudara sa krsnom slavom Sveti arhiđakon Stefan.

Dakle, srpski identitet pa makar bio i svjetska nematerijalna kulturna baština, u tolikoj mjeri je neprihvatljiv da su i datumske podudarnosti sa njim zabranjene. Ovo je udruženi rezon Ustavnog suda, Kristijana Šmita i ambasade SAD. Pitam se, sa čime li se on podudara?

Istorijska podudaranja

U svom kapitalnom djelu „Genocid u Jugoslaviji (orig. eng. Genocide in Yugoslavia) Smilja Avramov navodi sljedeći izvod iz Božićne poslanice biskupa banjalučkog mons. Alfreda Pichlera (Mons. Alfred PICHLER, 1963.): „Banja Luka je grad u kojem su pravoslavni sveštenici, uključujući i Еpiskopa Platona, bili masakrirani i u kojem je njihova crkva bila uništena. U ovoj regiji, tokom rata je veliki broj naše braće pravoslavne vjere ubijeno iz jednog jedinog razloga, zato što su pravoslavni hrišćani. Bolno priznajemo ozbiljnu grešku onih koji su za to odgovorni i molimo našu pravoslavnu braću da nam oproste, kao što je Hristos oprostio svima.“

Ovaj citat je iz dijela knjige koji izučava motive i uzroke genocida nad Srbima tokom Drugog svjetskog rata. Pomenuti zločin nad Sv. sveštenomučenikom Platonom Banjalučkim desio se 05. maja – što se podudara sa danom koji je Kristijan Šmit nedavno preporučio za naš Dan kako bismo odustali od identitetskih podudaranja koje provociramo svakog 09. januara.

Osim ove šmitističke, postoje i druge podudarnosti. Naime, negacija kolektivnog identiteta je bila u osnovi nacističkog genocida nad Srbima o kojem je pisala prof. Avramov. Takođe, negacija srpskog kolektivnog identiteta je u osnovi udruženog rezona koji se u BiH apsolutizuje.

Ontološka podudaranja

Najizoštrenija tačka negacije nekog kolektivnog identiteta jeste genocid. Genocid nije incidentni događaj, već kulminacija narativnih, moralnih, pravnih i institucionalnih negacija nekog kolektiviteta koje se grade i talože godinama prije zločina. U tome je međusobna podudarnost svih genocida koji su se do sada desili ili se dešavaju u svijetu. Zato, svaka današnja negacija bilo kog aspekta kolektivnog identiteta dokazani je uzročnik sutrašnjih zločina.

Znali su ovo i muslimanski intelektualci 40-tih godina poput dr Džafera Kulenovića, dr Šefkije Behmena i Hafiz Muhameda Pandže i obični Muslimani u Banjoj Luci predvođeni muftijom Mustafom Murkićem, Hasan-begom i Halid-begom Džinić, kao i oni u Mostaru, Sarajevu i drugim gradovima. Iz politika i praksi poricanja srpskog identiteta, jasno su pročitali da se logika genocida ne završava sa Srbima, da neminovno vodi ka njima samima te da je uništavanje Pravoslavaca od strane NDH samo prethodnica uništenju Muslimana.

„Sa vešala starih novi konop visi“

Svi režimi koji su negirali bilo čiji kolektivni identitet, danas se nazivaju totalitarnim. Uvjerili smo se da je stav prema našem kolektivnom identitetu neumukli projavljivač nečijih namjera prema srpskom narodu.

Zato, logika zabrane obilježavanja Dana Republike jer se „podudara sa pravoslavnim vjerskim praznikom“ jeste šovinistička negacija srpskog kolektivnog identiteta. U idejnom i moralnom smislu podudarna je zločinima koji su nad Srbima ciljano provođeni za vrijeme najvećih vjerskih praznika, Božića, Nikoljdana, Petrovdana, Đurđevdana, Mitrovdana... a o kojima – čuda li, u Bosni i Hercegovini je zabranjeno da se uči. Možda zbog ove posljednje zabrane više nije dozvoljeno ni znati da se dan zatvaranja „Silosa“, 27. januar, podudara sa danom zatvaranja Aušvica kao i za brojna druga podudaranja?