U poslanici povodom proslave 100 godina od vaspostavljanja kanonskog jedinstva Srpske patrijaršije, patrijarh je u Sremskim Karlovcima istakao da s radošću pozdravlja duhovnu djecu iz jednog od tri istorijska sjedišta srpskih patrijaraha.

"Velika je naša radost u Duhu Svetome zato što, molitveno pominjući naše oce koji su baš u Karlovcima proglasili veliko delo vaspostavljanja jedinstva SPC, imamo na umu da smo duhovni potomci onih koji su u ovaj deo naše današnje Srbije doneli ime Hristovo i organizovani crkveni život još u apostolsko doba", istakao je patrijarh.

On je napomenuo da zbog epidemije nisu mogli da 2020. godine obilježe stogodišnjicu obnove drevne Pećke patrijaršije, odnosno ujedinjenja svih srpskih crkvenih oblasti, dotad u različitim statusima i jurisdikcijama, u jednu i jedinstvenu Srpsku patrijaršiju.

Podsjetio je da apostol Pavle u Poslanici Rimljanima pozdravlja Andronika, prvog episkopa antičkog Sirmijuma, danas obližnje Sremske Mitrovice, sjedišta drevne episkopije, a da su u Sirmijumu, jednoj od četiri prijestonice Rimskog Carstva, u Dioklecijanovim gonjenjima mučenički vijenac zadobili svetitelji Božji episkop Irinej, đakon Dimitrije, petorica kamenorezaca sa Fruške Gore i mnogi drugi.

Kao njihovi nasljednici i baštinici, 1500. ljeta Gospodnjeg sremsku episkopiju, sada na nemanjićkom korijenu, napominje patrijarh Porfirije, ponovo uspostavljaju izobiljem talanata od Boga blagosloveni sveti iz roda Brankovića.

Iz divnih fruškogorskih manastira, koje su podigli ili obnovili, iz vrdničkog kivota svetoga kneza Lazara, jazačkog kivota svetoga cara Uroša Nemanjića i iz krušedolskih kivota svetih Brankovića, nikla je Karlovačka mitropolija, a potom i Patrijaršija, koja je izgradila čvrsto crkveno ustrojstvo, ali i bila ključni pokretač duhovnog i sveukupnog društvenog i kulturnog razvoja našeg naroda sve do pobjede u Velikom ratu, navedeno je u poslanici objavljenoj na sajtu SPC.

SPC je, od nezakonitog i nasilnog ukidanja Pećke patrijaršije 1766. godine, živjela podijeljena u mitropolije i episkopije u granicama različitih država, ali se i u tim uslovima svaka crkvena organizaciona jedinica starala da očuva duhovni i nacionalni identitet svoje pastve, da obezbijedi opstanak srpskoga naroda.

Prema riječima patrijarha, Crkva je to činila po cijenu najvećih žrtava, neprestano razgorijevajući plamen nade da će se svi pravoslavni Srbi ponovo sabrati pod omoforom i pred tronom srpskog prosvetitelja, svetitelja Save.

Konačno se to dogodilo, kako je napomenuto, poslije pobjede u Velikom ratu, po oslobođenju i stvaranju države južnih Slovena, 12. septembra 1920. godine u Sremskim Karlovcima, u prisustvu regenta Aleksandra Karađorđevića i državnih zvaničnika.

Tada je održan Sabor arhijereja na kojem je, poslije 154 godine, uz liturgijsko jedinstvo, koje nikada nije ni bilo narušeno, vaspostavljeno i kanonsko i administrativno jedinstvo i svečano proglašena obnovljena Pećka patrijaršija, odnosno SPC na području njene istorijske i kanonske jurisdikcije.

"Tako su konačno ispunjene težnje mnogih pokoljenja naših predaka", naveo je patrijarh u poslanici koju potpisuju svi arhijereji SPC i ukazano da je njihova sveta dužnost da sa molitvenim trepetom pomenu sve arhijereje koji su bili neposredni pregaoci u vaspostavljanju i proglašenju jedinstva SPC.

U poslanici se podsjeća i da je Sveti arhijerejski sabor SPC 28. septembra 1920. godine, tada najuglednijeg arhijereja tog doba, mitropolita beogradskog Dimitrija, izabrao za prvog patrijarha obnovljene Patrijaršije, što je 20. novembra iste godine potvrdio i Izborni sabor.

"Ubrzo, 19. februara 1922. godine, Patrijaršija u Konstantinopolju je odgovarajućim crkvenim aktom, svepravoslavno prihvaćenim Tomosom, potvrdila ujedinjenje istorijskih srpskih crkvenih oblasti kao `kanonsko i opravdano`, a SPC je priznata, `za stalno i zauvijek`, kao sestrinska Crkva svih autokefalnih Pravoslavnih crkava", napominju u poslanici Njegova svestost i arhijereji SPC.

Ističu da je ovaj veliki praznik - praznik jedinstva i sloge, dan kada je od svih potvrđena opšta, svagdašnja svijest o jedinstvu i kontinuitetu svete Pravoslavne crkve u istoriji, posebno od velikog događaja sticanja autokefalije, prije više od osam vijekova, od Žiče, Peći i Karlovaca do Beograda.

"I mi danas, posle stotinu godina, radosno objavljujemo i proslavljamo ovaj istorijski događaj, bilo da živimo u matici, bilo u nekoj od srpskih ili okolnih zemalja, bilo u rasejanju, razbacani burom istorijskih vetrova širom šest kontinenata", naglašeno je u poslanici.

Njegova svetost napominje da je u svim nevoljama, nedaćama i stradanjima SPC dijelila i radosti i tuge vascelog srpskog naroda, a Patrijaršija srpska je bila i ostala simbol narodnog jedinstva i onda kada je državno ustrojstvo i jedinstvo bivalo razbijeno.

"Zbog svega toga ovih dana, kada se sećamo podviga naših predaka koji su žudili za jedinstvom, za jedinstvo se borili i jedinstvo Crkve ostvarili, ozareni svjetlošću Vaskrsenja Hristovog, šaljemo arhipastirski blagoslov svoj punoći naše SPC, istorijske Patrijaršije pećke i beogradsko-karlovačke, i pozivamo naš vjerni narod u zemlji i rasejanju da, uprkos svim iskušenjima, ostane i istraje u zajedništvu u krilu svoje Majke Crkve", zaključeno je u poslanici.

Patrijarh je juče sa arhijerejima i sveštenstvom doputovao u Sremske Karlovce, drevno sjedište srpskih patrijaraha da, kako je naveo, u radosti proslave veliki i važan jubilej, sto godina od ujedinjenja lokalnih eparhija Pećke patrijaršije u jednu jedinstvenu SPC.

Na gradskom trgu ispred Patrijaraškog dvora i Saborne crkve danas je održana svečana akademija, koja je otvorena čitanjem Saborske poslanice povodom velikog jubileja - stogodišnjice uspostavljanja Srpske patrijaršije.

Njegova svetost juče je otvorio multimedijalnu izložbu pod nazivom "Jedan vek od vaspostavljanja Srpske Patrijaršije 1920-2020".