Prelazak na novi sistem fiskalizacije u Republici Srpskoj i zamjena postojećeg, tehnološki potpuno zastarjelog, otkloniće uočene nedostatke u praksi, omogućiti suzbijanje sive ekonomije i obezbijediti bolje uslove poslovanja, rečeno je Srni u Ministarstvu finansija Srpske.
U ovoj instituciji preciziraju da će od toga korist imati poslovna zajednica jer će uslovi biti isti za sve poslovne subjekte, ali i građani koji koriste budžetska sredstva u vidu investicija u zdravstvo, školstvo, puteve, mostove...
- Biće obezbijeđeno i više sredstava za bolje plate, penzije i socijalna davanja - ističu u Ministarstvu.
U tom smislu Vlada Srpske je na jučerašnjoj sjednici u Banjaluci dala saglasnost da se pristupi unapređenju postojećeg sistema, odnosno analizi i izradi neophodnih propisa koji će predstavljati pravni osnov za uspostavljanje novog sistema fiskalnih kasa baziranog na modelu elektronske onlajn fiskalizacije.
Inicijalni trošak uvođenja novog sistema biće finansiran iz budžeta Srpske.
Do sada su u ovoj oblasti izrađene dvije analize koje su ukazale na potrebu mijenjanja postojećeg sistema fiskalizacije, kao i na njegove negativne strane.
- Sa osnovnim ciljem suzbijanja sive ekonomije u Srpskoj je prvo u okviru projekta `Podrška reformi poreskog sistema u BiH`, od `UK Aid`, a prema uputstvima Ministarstva finansija, 2018. godine izrađena `trošak-korist` /Cost-benefit/ analiza implementacije onlajn fiskalizacije, a u oktobru 2019. je Radna grupa za fiskalizaciju, formirana od ministra finansija, sačinila Analizu stanja elektronske fiskalizacije - navode iz resornog ministarstva.
U ovoj instituciji podsjećaju da je postojeći sistem u Srpskoj uveden u avgustu 2007. godine donošenjem Zakona o fiskalnim kasama, te da je u praksi zaživio godinu kasnije kada je izvršena prva fiskalizacija i kada je Poreska uprava Srpske uspostavila tehnički sistem za preuzimanje podataka sa fiskalnih sistema, kao i softversku i proceduralnu podršku za kompletan poslovni proces od fiskalizacije do kontrole obveznika fiskalizacije.
- Model fiskalizacije koji je primijenila Srbija u tom momentu predstavljao je kvalitativni iskorak u odnosu na modele primjenjivane do tada u drugim zemljama, pri čemu su centralizovanim i automatizovanim prikupljanjem podataka o dnevnim prometima sa fiskalnih sistema stvoreni značajni potencijali za upravljanje rizikom poreske kontrole - podsjećaju iz Ministarstva.
Vremenom, došlo je do nekompatibilnosti sa modernim računarskim i softverskim sistemima, te su uočeni i nedostaci tokom kontrole.
U Ministarstvu navode da je u praksi uočeno da su neki poreski obveznici pronašli način da zaobiđu stroge zahtjeve za funkcionalnim i tehničkim karakteristikama fiskalnih sistema i prometuju robu i usluge izdajući fiktivne fiskalne račune, koji izgledom čak ne odstupaju od propisane forme.
- Riječ je o računima koji ne ulaze u dnevne izvještaje o prometu koji se dostavljaju Poreskoj upravi na dnevnom nivou. Navedena pojava je uzela maha i postojeći kapaciteti Poreske uprave nisu imali mehanizam za otklanjanje tog sistemskog nedostatka zbog čega je iskazana potreba za korjenitim promjenama. Osim korištenja paralelnih `POS` uređaja sa kojih se izdaju lažni fiskalni računi, prisutna je i pojava korištenja defiskalizovanih sertifikovanih fiskalnih uređaja sa kojih se izdaju računi koji potpuno odgovaraju propisanom izgledu fiskalnog računa, ali se tako ostvareni promet ne dostavlja na server Poreske uprave putem dnevnih izvještaja, jer je sistem defiskalizovan - pojasnili su u Ministarstvu.
Analize su, navode u Ministarstvu, pokazale i da bi zbog kompleksnog, zastarjelog i skupog procesa za kontrolne organe i poslovne subjekte, kao i koncepta ovlaštenih proizvođača namjenskih tehničkih uređaja, trebalo uvesti novi i jednostavniji sistem koji bi u tehnološkom smislu obuhvatao računare i odgovarajući softver.
- Svako rješenje koje će uticati na liberalizaciju tržišta fiskalnih sistema, smanjenje povezanih operativnih troškova i reduciranje procedura ili njihovu automatizaciju, sigurno će imati pozitivne efekte na poslovno okruženje u Srpskoj - ističu u Ministarstvu.
Na tom planu Radna grupa za fiskalizaciju je izvršila i analizu nekoliko modela fiskalizacije /Srbija, Hrvatska, Belgija/, te je na osnovu toga predložila promjenu modela fiskalizacije.
- Predloženi sistem fiskalizacije treba da obezbijedi da sve transakcije bezbjedno i kriptovano stignu u Poresku upravu i tamo budu smještene na isti način, ali i budu selektivno čitljive i dostupne poreskim obveznicima ili ovlašćenim licima - navode u Ministarstvu.
Osnova modela fiskalizacije trebalo bi da bude digitalni sertifikat koji izdaje sertifikaciono tijelo nezavisno od proizvođača fiskalne opreme i poreskih obveznika, a provjera računa mora biti raspoloživa kupcima odmah nakon što prime račun.
- Јedan od osnovnih ciljeva kojima teži svaka privreda jeste smanjenje sive zone koja onemogućava tržišnu konkurenciju, umanjuje prihode svih budžeta i za posljedicu neminovno ima umanjenje obima servisiranja javnih potreba države. Registrovanje prometa posredstvom fiskalnih uređaja jedan je od najboljih načina suzbijanja te sive zone poslovanja koja se u najvećem dijelu odvija u poslovanju sa gotovinom - zaključuju u Ministarstvu.
