Po završetku studija teologije u Švajcarskoj Nikolaj Velimirović doktorirao je teologiju na univerzitetu u Bernu, poslije čega je diplomirao filozofiju na engleskom univerzitetu u Oksfordu i doktorirao u Ženevi.

Po povratku u Srbiju postao je predavač na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu, 1909. se zamonašio, a potom je završio Duhovnu akademiju u Petrogradu.

Između dva svjetska rata osnovao je Pravoslavnu narodnu hrišćansku zajednicu, poznatu kao Bogomoljački pokret, da bi zaštitio narod od agresivne sektaške propagande.

Nijemci mu nisu oprostili ulogu u obaranju Trojnog pakta krajem marta 1941. godine, pa su ga u Drugom svjetskom ratu, čim su okupirali Jugoslaviju, zatvorili u manastir Ljubostinja, potom u manastir Vojlovica.

S patrijarhom Gavrilom 1944. zatočen je u logor Dahau. Umro je u emigraciji u ruskom manastiru Svetog Tihona u Saut Kananu u Pensilvaniji, a sahranjen je na srpskom narodnom groblju pored manastira Svetog Save u Libertvilu.

Najpoznatija Nikolajeva djela su: “Religija Njegoševa”, “Besede pod gorom”, “Iznad greha i smrti”, “Duša Srbije”, “Srbija u svetlosti i mraku”…

Njegove mošti su prenesene iz Libertvila u Lelić 12. maja 1991. godine. Položene su u hramu manastira Lelić, koji je njegova zadužbina.

Na zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve (SPC) u maju 2003. kanonizovan je za svetitelja.

Svečana kanonizacija obavljena je u Hramu Svetog Save na Vračaru, u Beogradu, 24. maja 2003. Već sljedeće godine, episkop šabačko-valjevski Lavrentije svoju zadužbinu, manastir Soko blizu LJubovije i Krupnja, posvetio je Svetom Nikolaju.