Iako Komisija ne smatra ubistva koja su se dogodila oko Srebrenice genocidom, ona uvažava činjenicu da su hiljade ljudi uglavnom ratnih zarobljenika ubijene na najstrašniji način i da odgovorne za ove gnusne zločine treba kazniti.

U izvještaju koji je od ove sedmice dostupan javnosti na sajtu Komisije i Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica navodi se da nalazi Haškog tribunala o genocidu neće izdržati test vremena.

Komisija je uvjerena da se zločini u Srebrenici ne mogu smatrati genocidom prema odredbi člana VIa Rimskog statuta u kombinaciji sa obrazloženjem da se takvo ponašanje mora dogoditi u kontekstu obrasca sličnih postupaka usmjerenih protiv te grupe ili da je to ponašanje samo po sebi moglo prouzrokovati takvo uništenje.

Do sada je bilo široko prihvaćeno tumačenje da ubistvo 8.000 muslimanskih muškaraca nalikuje genocidnim zločinima koje su počinili nacisti, sistematski odvajavši Jevreje i druge manjine od ostatka stanovništva, da bi ih potom ubili, ali nalazi Komisije pokazuju da se zločin takve prirode nije dogodio.

Komisija je utvrdila da su muslimanske snage 28. divizije Armije Republike BiH unutar Srebrenice formirale vojnu kolonu sa više od 12.000 pripadnika vojske koja se probila kroz formacije srpske vojske i krenula prema muslimanskoj teritoriji.

Napadi na ovu kolonu, koji su prouzrokovali smrt približno 4.000 do 5.000 pripadnika 28. divizije Armije Republike BiH, mogu se smatrati legitimnim vojnim akcijama.

Pogubljenje 2.500-3.000 vojnih zatvorenika, uključujući nekoliko stotina muških civila iz baze Potočari, pored nekoliko stotina razmijenjenih vojnika, predstavlja ratni zločin, ističe se u izvještaju Komisije.

Ne može se utvrditi da su ta ubistva počinjena sa bilo kojom drugom namjerom, osim da se eliminiše vojna prijetnja u periodu nakon vojnog napada hrvatskih i muslimanskih snaga na srpsku teritoriju operacija "Oluja".

Komisija nije uspjela da identifikuje niti jedan slučaj u kojem su sudije Haškog tribunala raspravljale o bilo kojem drugom motivu za ubistvo, osim o genocidu.

Vijeća Haškog trubunala nisu nijednom raspravljala o činjenici da su Srbi pretrpili genocid koji su počinili Hrvati uz pomoć muslimana tokom Drugog svjetskog rata i da su Srbi u više od 150 naselja u i oko srebreničke regije pretrpili brutalne napade i etničko čišćenje od muslimanskih snaga 1992. i 1993, pa čak i 1995. godine.

Komisija smatra da se, u skladu sa svim činjenicama iz njenog istraživanja, pojam "genocid" ne može korisiti za opisivanje tih tragičnih događaja.

U izvještaju se navodi da Komisija nije imala za cilj da marginalizuje ili umanji patnju bilo kojeg naroda, upravo suprotno, njeni članovi izrazili su najdublje poštovanje i saosjećanje sa svim žrtvama iz svih kulturnih i etničkih grupa koje su tragično izgubile život u razaranjima tokom građanskog rata u BiH.

Komisija se nada da će nakon ovog izvještaja biti preduzeti konkretni koraci ka suočavanju sa prošlošću, kako strana u sukobu, tako i predstavnika međunarodne zajednice, međunarodnih organizacija i udruženja žrtava rata.

Jedan od takvih koraka mogao bi biti da svi oni odaju počasti žrtvama svih strana na mjestima njihovih stradanja.

Istinsko i nediskriminatorno odavanje počasti svim nevinim žrtvama od zajedničkih delegacija svih ovih navedenih strana korak je koji može doprinijeti zajedničkom suočavanju sa prošlošću i boljem razumijevanju univerzalne istine o dostojanstvu i vrijednosti svakog ljudskog života.

Komisija preporučuje pokretanje otvorenog dijaloga između žrtava svih zaraćenih strana, pa čak i počinilaca, gdje je to moguće, u srebreničkoj regiji i cijeloj BiH, navedeno je u ovom izvještaju.