Ministarstvo finansija Republike Srpske i Vlada Republike Srpske odgovorno upravljaju javnim finansijama i dugom, o čemu svjedoče zvanični podaci, pozitivna makroekonomska kretanja, indikatori i stručne analize relevantnih institucija, saopšteno je iz Ministarstva finansija Republike Srpske. 

Podaci koji su javnosti dostupni na internet stranici Ministarstva finansija Republike Srpske i zvaničnih institucija, često se politizuju i netačno prikazuju, te kako kažu u Ministarstvu,  u obavezi su da javnosti pojasne da podaci o zaduživanju nisu isto što i podaci o dugu, jer se istovremeno uz prihvatanje „novog“ zaduženja, vrši otplata ili servis duga iz ranijeg perioda. 

Razlika između „novog“ zaduženja i otplaćenog „starog“ duga može da bude ili pozitivna ili negativna ili jednaka (mada rjeđe), te se u zavisnosti od toga i evidentira rast ili pad duga ili isti nivo duga. 

“Naravno, ovo nije jedini parametar koji ukazuje na kretanje duga, jer se nikad ne gledaju nominalni iznosi zaduženja i duga, već se dug poredi sa bruto domaćim proizvodom (BDP). Tek ovako iskazani podaci mogu da pruže „sliku“ o stanju duga, i zaduženosti neke zemlje, a nikako samo i isključivo nominalni iznosi duga”, kažu iz Ministarstva.

S tim u vezi, Ministarstvo informiše građane da je stanje ukupnog duga Republike Srpske, na dan 30.09.2021. godine, 6.159,9 miliona КM. Od tog iznosa, spoljni dug je 4.064,7 miliona КM, a čine ga dug Republike Srpske u iznosu od 2.859,2 miliona КM, dug jedinica lokalne samouprave u iznosu od 126,7 miliona КM (direktno zaduženje iznosi 23,5 miliona КM, dok indirektno zaduženje iznosi 103,2 miliona КM) i dug javnih preduzeća i IRB-a u iznosu od 1.078,8 miliona КM. 

Unutrašnji dug iznosi  2.095,1 milion КM, a čine ga dug Republike Srpske u iznosu od 1.529,9 miliona КM,  dug jedinica lokalne samouprave u iznosu od 350,6 miliona КM i  dug fondova socijalne sigurnosti iznosi 214,6 miliona КM (direktno zaduženje iznosi 213 miliona КM, dok indirektno zaduženje iznosi 1,6 miliona КM). 

Na dan 30.09.2021. godine, ukupan dug Republike Srpske koji podliježe zakonskom ograničenju iznosi 6.093,7 miliona КM, tj. 52,5% BDP-a, a njegova gornja granica prema Zakonu o zaduživanju dugu i garancijama je 60% BDP-a. 

Javni dug koji podliježe zakonskom ograničenju iznosi 5.014,9 miliona КM, tj. 43,2% BDP-a, dok je zakonsko ograničenje 55% BDP-a. 

U periodu 01.01-30.09.2021. godine, po osnovu spoljnog i unutrašnjeg duga i indirektnog duga Republike Srpske stvoreno je obaveza u ukupnom iznosu od 842,9 miliona КM, dok je u istom periodu otplaćeno ukupno 594 miliona КM na ime rashoda i izdataka za spoljni i unutrašnji dug i indirektni dug Republike Srpske.

“Ističemo da Repubika Srpska nema, niti je kad imala dospjelog, a neizmirenog duga ni na jedan datum. Radi interesa javnosti i zbog čestih nestručnih i zlonamjernih izjava, te poređenja neuporedivih podataka, ukazujemo i da se često podaci o kratkoročnom zaduženju iskazuju kao rast duga. Međutim, zaduženje koje se realizuje kroz emisiju trezorskih zapisa se u toku godine  otplati, jer je njihova ročnost do 12 mjeseci. Zbog toga po tom osnovu  dug ne raste bez obzira na to što to zlonamjernici lažno prikazuju”, saopšteno je iz Ministarstva.

Povodom kritika istorijskog izlaska Republike Srpske na međunarodno tržište hartija od vrijednosti, tj. na berzu u Londonu, zaboravlja se, ili se namjerno ne želi vidjeti, da se ovim potezom Republika Srpska pozicionirala na međunarodnom finansijskom tržištu. 

“Svima onima koji se razumiju u finansijska tržišta činjenica da je Republika Srpska emitovala obveznice u formatu „REG S“ i „144 A“, odnosno da su obveznice zadovoljile najstrožije  kriterijume, što evropskih, što regulatora tržišta hartija od vrijednosti u Sjedinjenim Američkim Državama, govori i više nego dovoljno. Nadalje, javnosti radi, potrebno je naglasiti da je postignuti kupon od 4,75% za obveznice Republike Srpske najniži kupon postignut ikada za suverenog emitenta kreditnog rejtinga B3 stabilan (Moody’s) ili B (S&P) koji prvi put emituje obveznice, te je u skladu sa svim okolnostima u kojima egzistira Republika Srpska krajnje realan. Podsjećanja radi, pri prvom izlasku 2011. godine na međunarodno tržište Republika Srbija je ostvarila kamatu od 7,5%, dok je Crna Gora pri prvom izlasku 2010. godine ostvarila kupon od 7,875% (BB rejting kod S&P)”, naveli su.

S druge strane, je primjera radi, Turska  emitovala obveznice u septembru mjesecu ove godine sa kuponskom stopom 6,5%, uz napomenu da Turska ima nešto bolji kreditni rejting kod Moody’s , i to  B2 i BB- kod Fitch  (nema rejting kod S&P) u odnosu na Republiku Srpsku. Ono što je važno naglasiti je i da se našim obveznicama emitovanim na berzi u Londonu svakog mjeseca trguje na sekundarnom tržištu, što ukazuje na njenu likvidnost i opravdava povjerenje investitora u Republiku Srpsku. 

Кonačno, ali ne i manje važno, emisijom svojih obveznica  na inostranom tržištu Republika Srpska je “ostavila“ dovoljno prostora bankama da višak sredstava stave na raspolaganje domaćoj privredi i stanovništvu, podvlače u Ministartsvu finansija.

“Navedeni podaci ukazuju da Republika Srpska nije prezadužena, čak naprotiv, te da upravlja svojim javnim finansijama u skladu sa politikama zacrtanim u strateškim i planskim dokumentima. Ovu činjenicu su prepoznali i inostrani investitori u naše obveznice, ali i kredintne rejting agencije  koje u svojim izvještajima ističu stabilne javne finansije kao prednost Republike Srpske, dok kao nedostatke navode složeni komplikovan politički sistem u zemlji”, zaključuju u Ministarstvu finansija Republike Srpske.