Petak 13. mnogi u svijetu smatraju baksuznim danom u godini. Ako se brinite šta će biti ovog puta, onda niste jedini, piše britanski Telegraf. Psiholozi su čak osmislili dijagnozu za takav osjećaj - paraskavedekatriafobija ili strah od petka 13.
Jedna opcija je da ostanete u svom krevetu i izbjegnete potecijalni baksuz koji vas može zadesiti na petak 13. ili da ipak ignorišete ovo sujevjerje.
Ovo široko rasprostranjeno sujeverje moglo bi da potiče još iz Srednjeg vijeka i da ima čak i biblijsko uporište. Pojedini istoričari tvrde da je to bio dan kada je Eva navela Adama da zagrize jabuku, kada je počeo potop i gradnja Vavilonske kule. U Novom zavjetu bilo je 13 ljudi koji govore o Isusovim posljednjim mukama na Veliki četvrtak, dan prije raspeća Hrista na Veliki petak.
Različite su priče o početku sujevjerja na ovaj dan. Neki smatraju da je sve poteklo od kada je Filip IV od Francuske u petak 13. oktobra 1307. uhapsio stotine templara. U priči “Da Vinčijev kod“, Den Braun pominje egzekuciju templara Žaka de Molaja na petak 13. On je navodno prokleo papu i kralja Francuske.
Moguće je i da je roman Tomasa Losona iz 1907. “Petak, trinaesti“ odigrao značajnu ulogu u širenju sujevjerja. U romanu, beskrupulozni berzanski broker koristi sujeverje kako bi kreirao paniku na Vol Stritu na petak 13.
Drugi mediji navode da se pretpostavlja da se panika oko navedenog dana stvorila 1927. godine kad se dogodio drugi najveći krah na berzama. Poslovni neuspjesi i bankroti podstakli su očajne brokere na bacanje kroz prozore zgrade u Val Stritu. Budući da ih je bilo mnogo, vjeruje se kako ostali ljudi koji su hodali pored zgrade nisu bili sigurni.
Dan je zapamćen kao “crni petak“ i nakon toga je iznova Amerikancima ulijevao strah u kosti, a skeptičnost se proširila i na ostatak svijeta, prvenstveno u Evropu gdje je petak 13. ubrzo postao sinonim za nesreću.
Strah od broja 13. vezuje se i uz norveški mit o 12 bogova koji su priredili večeru na koju je došao i nepozvan trinaesti gost. On je naveo slijepog boga tame Hodera da ustrijeli boga veselja Baldera. Nakon što je ovaj umro, cijela je zemlja bila zavijena u crno.
Prirodni sklad oličen u broju 12
Broj 13 se doživljavao kao nesrećan i prije Hrista. Naime istorisjki broj 12 je smatran kao potpun, odnosno označavao je savršenstvo dok je 13 koji remetio prirodni sklad - postoji 12 mjeseci u godini, 12 olimpijskih bogova, 12 sati na časovniku, 12 apostola, 12 potomaka Muhameda, 12 zodijačkih znakova…
U mnogim zapadnim zemljama u visokim zgradama ne postoji 13. sprat. Neka istraživanja pokazuju da taj sprat nema čak 80 odsto nebodera. Kuće takođe često nemaju broj 13, kao i mnogi hoteli, poput Karltona u Londonu nemaju 13. sprat. Smatra se nesrećnim i ukoliko 13 ljudi večera zajedno, a ovo vjerovanje je utvrdio predsjednik SAD Teodor Ruzvelt. On je odbijao da putuje na petak 13.
Britanci i sujevjerje
U Somersetu se kaže da ko god pomjeri krevet petkom okreće brodove na moru, a u Kumbriji bebe koje se rode petkom stavljaju na Bibliju. U nekim krajevima, svako ko pozove prvi put doktora u petak, na neki način predskazuje smrt. Šišanje ili sječenje noktiju petkom takođe se smatra nesrećnim, a pojedini parovi odbijaju da se vjenčavaju petkom. U posljednjih nekoliko godina troškovi putovanja avionom su opali tokom sablasnih dana, koji su jednom ili dva puta godišnje.
Prodaja nekretnina
Broj prodatih nekretnina je u padu tokom petka 13. Istraživanje FindaProprerty.com je pokazalo da je između 2005. i 2012. bilo za 43 odsto manje transakcija na petak 13. u odnosu na bilo koji drugi petak. Najgori dan za prodaju nekretnina, prema ovom istraživanju bio je petak 13. maj 2011. kada je prodaja nekretnina opala za čak 51 odsto.
Agenti za nekretnine tvrde da kuće sa brojem 13 nisu tako česte. Prema sajtu za nekretnine Zoopla, svega 28 odsto ulica ima kuću sa brojem 13.
Vjenčanja
Za one koji se ne brinu da bi tokom vjenčanja mogli da se sruše lusteri sa plafona postoje i specijalne ponude na ovaj dan. Tako na primjer, House for an Art Lover nudi parovima 13 odsto popusta za one koji odluče da se tu vjenčaju na petak 13.
Da li je petak 13 tako loš?
Poslije svakog petka 13. dolazi subota 14, a to znači da je vikend stigao. Na petak 13. 1930. u Velikoj Britaniji je osnovana prva nudistička kolonija u Nort Devon klubu u Meterelu. Natpis Holivud na brdu iznad Los Anđelesa otkriven je takođe na taj dan 1923. godine.
