U Hrvatskoj se ponovo pojavila zarazna bolest životinja, a stručnjaci upozoravaju: „Ne smijemo je zaboraviti, posebno u pograničnim područjima.“
Šta je antraks i zašto je opasan?
Antraks, takođe poznat kao antraks, je akutna zarazna bolest koju izaziva sporogena bakterija Bacillus anthracis. Iako je poznata vijekovima, i danas predstavlja opasnost – prvenstveno za stoku (goveda, ovce, koze, konje), ali i za ljude koji dolaze u kontakt sa bolesnim ili uginulim životinjama ili kontaminiranim proizvodima.
Spore ove bakterije mogu preživjeti u zemljištu decenijama, zbog čega se bolest povremeno ponavlja u istim područjima – takozvanim antraksnim okruzima. Kod ljudi je najčešći oblik kožni antraks (crna pegavost), dok su inhalacioni i crijevni oblici rjeđi, ali teži. Antraks se ne prenosi sa osobe na osobu, već samo kontaktom sa zaraženim životinjama ili kontaminiranim proizvodima.
„Antraks se kod životinja manifestuje veoma brzo. Njihova smrt bez prethodnih simptoma može zbuniti vlasnike - često se ne sumnja na antraks, već na trovanje ili neki drugi uzrok“, objašnjava dr veterinarske med. Bianka Pehar.
Potvrđena infekcija kod goveda u susjednoj Republici Hrvatskoj
Ministarstvo poljoprivrede Republike Hrvatske potvrdilo je pojavu malih boginja na području sela Maovice u opštini Vrlika. Prva sumnja pojavila se 7. jula nakon što je nekoliko goveda iznenada uginulo bez ikakvih simptoma bolesti. Laboratorijska analiza Hrvatskog veterinarskog instituta potvrdila je infekciju tek 18. jula.
Kako je Pehar objasnila, proglašeni su okruzi za zaštitu od besnila, a veterinarske službe su pokrenule kampanju vakcinacije stoke u deset opština Dalmatinskog zaleđa. Kretanje životinja je zabranjeno, a svim stočarima su date instrukcije o biološkoj bezbjednosti.
„Do sada nije zabilježena nijedna ljudska infekcija, ali je 41 osoba - uključujući veterinare, stočare, pa čak i novinare - stavljena pod ljekarski nadzor i dobila desetodnevnu antibiotsku profilaksu“, potvrdila je dr Pehar za Hercegovina.info, ističući da ova pojava predstavlja ozbiljno upozorenje svima – antraks nije bolest prošlosti, već stvarna prijetnja koja se brzo širi među stokom i može ugroziti i ljude. Upravo zato je, dodaje ona, neophodno da svi uključeni – od stočara do nadležnih službi – prepoznaju važnost ranog otkrivanja, redovne vakcinacije i stroge kontrole kretanja u zaraženim područjima.
Može li se antraks proširiti na Hercegovinu?
Pojava antraksa u dalmatinskom zaleđu odmah je izazvala zabrinutost sa druge strane granice. Zbog blizine epidemije, posebno u opštinama duž hrvatsko-bosansko-hercegovačke granice, postavilo se važno pitanje: da li postoji realan rizik za Kanton 10 i Hercegovačko-neretvanski kanton? Еvo šta kažu stručnjaci.
„Zbog neposredne geografske povezanosti, sličnih stočarskih navika i otvorenosti terena, pogranična područja Bosne i Hercegovine su u velikoj mjeri pod epidemiološkim rizikom. Zato je ključno da se svaka sumnjiva situacija prijavi na vrijeme i da se strogo poštuju mjere biološke bezbjednosti“, upozorava Pehar.
U praksi, to znači zabranu kretanja stoke preko granice bez veterinarske dozvole, pojačan nadzor ispaše i podizanje nivoa opreza među stočarima. Prema riječima dr Kupa, koncept „Jednog zdravlja“, koji objedinjuje veterinarsku i humanu medicinu, pokazao se ključnim 2022. godine u Lonjskom polju, kada je zajedničkim radom na terenu spriječeno dalje širenje bolesti.
Ovakvo usklađivanje institucija pokazuje da, uprkos granici, postoji svijest o zajedničkoj odgovornosti. Zahvaljujući mjerama sa hrvatske strane, epidemija nije prešla granicu 2025. godine – ali ostaje podsjetnik da se epidemiološka mapa može brzo promijeniti.
.webp)
