Kako se ljeto približava, mnogi već sanjaju o rashlađivanju u rijekama, bazenima i moru. I dok mnogi bezbrižno uživaju u dugim kupanjima, malo ko zapravo razmišlja o zanimljivom fenomenu koji prati duži boravak u vodi — smežuranoj koži na prstima ruku i nogu. Iako izgleda kao sitnica, ovaj prirodni proces već decenijama zaokuplja pažnju naučnika, a najnovija istraživanja otkrivaju da iza svega stoji složen i veoma koristan mehanizam našeg tijela.
Naime, da bi se pojavili prvi znaci smežuranosti na vrhovima prstiju u toploj vodi (oko 40 °C), potrebno je u prosjeku oko 3,5 minuta, dok u hladnijoj vodi (oko 20 °C) taj proces može trajati i do 10 minuta. Najizraženiji efekat obično se postiže poslije otprilike pola sata.
Iako su se naučnici dugo pitali kako dolazi do ovog efekta, danas ih više zanima zašto se to dešava — i čemu uopšte služi. Sve više dokaza upućuje na to da smežurana koža na prstima ima evolutivnu svrhu: pomaže boljem hvatanju mokrih i klizavih površina, slično kao što šare na gumama odvode vodu i poboljšavaju kontakt sa podlogom.
Suprotno ranijem uvjerenju da je riječ o pasivnom upijanju vode, još 1930-ih godina otkriveno je da se smežuravanje ne dešava kod ljudi sa oštećenim nervima u prstima, što sugeriše da je ovaj proces zapravo aktivna reakcija autonomnog nervnog sistema — istog koji reguliše disanje, rad srca i znojenje.
Naučnici su zaključili da smežurana koža nastaje sužavanjem krvnih sudova ispod površine kože, čime se povlači tečnost iz tkiva i stvaraju karakteristični nabori.
Ova teorija dodatno je potvrđena 1970-ih, a 2003. godine neurolozi Ajnar Vajlder-Smit i Adelin Čou sa Nacionalne univerzitetske bolnice u Singapuru sproveli su eksperiment u kojem su merili cirkulaciju krvi u prstima volontera, dok su im ruke bile potopljene u vodi.
Pokazalo se da smežuravanje prati značajno smanjenje protoka krvi. Kada su isti efekat pokušali da izazovu primjenom lokalne anestezije koja steže krvne sudove, dobili su gotovo identične rezultate kao pri boravku u vodi.
Danas se ovaj jednostavan fenomen sve češće koristi i kao indikator zdravlja nervnog sistema, jer ako do smežuravanja ne dođe, moguće je da postoji oštećenje nerava koje utiče na regulaciju nesvjesnih tjelesnih funkcija.
.webp)
.webp)
