Еtabliravši sebe kao vunderkinda u svijetu radija i pozorišta, Orson Vels je dobio poziv da dođe u Holivud od strane rukovodioca studija RKO koji su mu obećali neviđenu količinu slobode da režira svoj debitantski film, Građanin Kejn. Bio je iznenađujući potez iz više razloga i ne isključivo zbog toga što Vels nije imao nikakvog filmskog iskustva prije snimanja filma.
U eri prije bilo kakvih filmskih akademija i škola, Vels je odluči da prođe kroz ubrzani kurs režije na pomalo neobičan način. Odlučio se da uči iz poznatog ostvarenja, vesterna „Poštanska kočija“ Džona Forda koji je pogledao više puta. Prema Velsovom biografu, Sajmonu Kalovu, režiser je Fordov film, koji je od Džona Vejna stvorio zvijezdu, pogledao vjerovatno više od 40 puta i to obično poslije večere i najčešće sa nekom od tehničara ili šefova pojedinih odjela studija RKO. Obično su to bili različiti ljudi koje je Vels svaki put pitao „Kako je ovo urađeno“ ili „Zašto su ovo uradili“. Koliko god da je imala uticaja na Velsov režiserski rad, „Poštanska kočija“ imala je još veći uticaj na žanr vesterna.
Priča o „Poštanskoj kočiji“ stara je koliko i sam žanr. Neobična grupa stranaca putuje kočijom opasnim teritorijama Apača (američki domoroci su u ovom filmu kao i u svim filmovima iz tog perioda prikazani regresivno poput grupe divljaka žednih krvi koji bez razloga napadaju bijele ljude). Putnici u samoj koči u stvari su zbirka zapadnjačkih arhetipova uključujući tu Doka Buna (Tomas Majkl koji je za svoju interpretaciju nagrađen Oskarom za najbolju sporednu mušku ulogu), briljantnog hirurga čije ruke se tresu ako nije pijan i Hejtfilda (Džon Karadin), otmjenog kockara. Na svom putu kočija pokupi Ringo Kida (Džon Vejn) koji je upravo pobjegao iz zatvora i koji se tokom vožnje zaljubljuje u Dalas (Kler Trevor) uprkos njenoj mutnoj prošlosti. U vrijeme kada je Ford snimao „Poštansku kočiju“ bio je već plodan i cijenjen režiser sa preko 90 kratkometražnih i dugometražnih filmova od kojih je većina snimana u periodu njemog filma (od čega je velika većina nažalost izgubljena u vremenu). Iako je briljirao u vesternima poput „Ajron Hors“ i „3 Bed Men“, specifična, ekspresionistička drama „Informer“ donijela mu je prvog od rekordna četiri Oskara za najboljeg režisera. Vestern je do tada bio vrlo popularan žanr, ali se nije smatrao „ozbiljnim“ žanrom i oni koji su u njem briljirali, poput Džona Vejna, često su bili prebačeni u manje studije. Sve se to promijenilo sa „Poštanskom kočijom“ koja je bila prva od 14 saradnji Džona Vejna i Džona Forda.
Ono što je izdvojilo „Poštansku kočiju“ od dotadašnjih vesterna svakako nije bila originalnost priče već koliko je ona ozbiljno shvaćena. Likovi koje je publika do tada sretala u vesternima izgledali su kao da su kupljeni u nekoj jeftinoj prodavnici kao oštećena roba, ali scenarij čestog Fordovog saradnik Dadlija Nikolsa( koji je za „Informer“ dobio Oskara za scenario, ali je odbio da ga primi u znak protesta zbog odnosa studija prema scenaristima) ubacio je u likove dovoljno ljudskosti i složenosti da su djelovali kao mnogo više od puke karikature. Vizuelizacija filma takođe je doprinjela kvalitetu filma pogotovo scene sa režiserevom omiljenom Monument Vejlu kojom je Ford uvije prikazivao koliko je čovjek mali u odnosu na veličinu prirode. A tu je i Vejn, koji je bio zakopan u B-filmovima nakon što je gotovo deceniju ranije dobio glavnu ulogu u kaubojskoj sagi Raula Volša „Big Trejl“. Rijetko kada je velika filmska zvijezda najavljena tako veličanstveno kao što je to slučaj sa Vejnom u ovom filmu. Jednostavno sav fokus je bio na njemu dok ga je Ford juri kamerom skoro u svakom momentu bilo da je u sedlu konja bilo da u svojoj ruci drži pušku. Ovo nije bilo samo predstavljanje Ringo Kida publici već prvi susret sa Džonom Vejnom: čovjekom, mitom, legendom.
Šta je tačno Vels ugledao u „Poštanskoj kočiji“ i iskoristio to u „Građaninu Kejnu“ ostalo je nepoznato, s obzirom da se ova dva filma u potpunosti razlikuju. Poznati kritičar Rodžer Еbert je u svojoj recenziji „Veliki filmovi“, pretpostavio da je na Velsa uticao „oskudni stil montaže“ i Fordova sposobnost da „kroz glumačku postavu i dijaloge“ osigura „ da je svrha svake scene kristalno jasna, a onda se na njoj zadrži tačno onoliko koliko je potrebno da ona dobije svoj smisao“. Bilo da se radilo o montaži, vizuelizaciji ili glumačkom izboru Velsa je vjerovatno najviše inpresionirala Fordova sposobnost da da lični pečat i unese svoju ličnost u proizvod holivudskog sistema studija koji je u to vrijeme režisere posmatrao kao unajmljene radnike, a ne kao velike umjetnike.
Fordova sentimentalnost, njegova vizuelna poezija i moralni kodeks uvijek su prisutni u „Poštanskoj kočiji“i oni su glavni razlog zbog čega se njegova ostvarenja razlikuju od filmova njegovih savremenika. Vels je ,prije svega, umjetnik individualista koji je unosio svoj vlastiti, jedinstveni senzibilitet u filmove koje su često uništavali isti oni direktori koji su mu dali toliko slobode kod „Građanina Kejna“. Ipak, zahvaljujući „Poštanskoj kočiji“ poznati režiser naučio je da je najvažnije pravilo režije: unijeti vlastiti stil i glas u ono što radiš koliko god to bilo teško.
(Foto: morkandmindy.fandom.com/wiki/)
