Drugog avgusta po novom kalendaru, Srpska pravoslavna crkva slavi Svetog proroka Iliju odnosno Ilindan. Danas je slava u mnogim srpskim porodicama i u kalendaru je obilježena crvenim slovom.
Sveti Ilija, veoma poštovan u pravoslavlju kao strog i nepokolebljiv propovjednik etičkih vrijednosti, prisutan je u Starom i u Novom zavjetu kao prorok čije je osobine preuzelo hrišćanstvo dovodeći ga u vezu sa nastankom nove vjere i novim Hristovim dolaskom.
Prema predanju, Sveti Ilija je bio među prorocima koji su se na Tavoru poklonili Isusu Hristu na dan Preobraženja Gospodnjeg, kada se javio svojim učenicima sa poukama nove vjere, pa se zato lik Svetog Ilije slika na preobraženskim prazničnim ikonama.
Sveti Ilija je prisutan i u viziji Svetog Jovana Bogoslova u kojoj se njegova uloga vezuje za budućnost hrišćanske crkve i drugi dolazak na zemlju Hrista Spasitelja, novo preobraženje kome se nada i u koji vjeruje hrišćanski svijet.
Prema knjizi Otkrivenja Jovanovog, drugi dolazak Hristov najaviće Ilija sa starozavjetnim prorokom Еnohom i njihovim stradanjem treba da počne novo preobraženje čovječanstva.
Vjeruje se da Sveti Ilija nije umro već da se živ, plamenim kočijama, vazneo na nebo, pa se ta scena slika na prazničkim ilindanskim ikonama, prenosi "RTS". Poznata je i scena sa Svetim Ilijom u pećini, u koju se sklonio od oholog cara Ahava, a gavran mu donosi hranu.
Prema predanju, Ilija Tesvićanin rođen je u Tesvitu u Izrailju u 9. vijeku prije Hrista (816. godine). Bio je žrtva progona cara Ahava koji je pod uticajem svoje žene Jezavelje napustio Mojsijevu veru i "slavio tuđe bogove".
Srpski narod mnoge prirodne pojave pripisuje Svetom Iliji kome je, prelaskom u hrišćanstvo, pripisao i osobine svog starog Boga Peruna, koji je upravljao munjama i gromovima.
Prema narodnom vjerovanju i tradiciji, Sveti Ilija se vozi u vatrenim kočijama koja vuku četiri konja, iz čijih nozdrva izbija plamen, a grmljavina je tutnjava njegovih kola kojima se vozi po nebu i oblacima.
Narodna vjerovanja o Svetom Iliji
Sveti Ilija Gromovnik, kako ga još zovu u narodu, pada u najsušnije i najtoplije doba godine. Vjeruje se da je upravo Ilija taj koji određuje kada i gdje će padati kiša, a kada će da bude suša. Običaj je da se na njegov praznik ne radi u polju, da se ne bi navukao gnjev svetitelja.
U narodu postoji i izreka "od Svetog Ilije sunce sve milije", što znači da praznik označava kraj tropskim ljetnim danima. Vjeruje se da je na današnji dan dobro uzeti med radi zdravlja. Običaj je nekada bio da majke mažu djecu medom da bi cijele godine bila zdrava. Takođe, mnogi roditelji djeci daju ime po ovom svetitelju jer je simbol snage i neustrašivosti.
Kada na Svetog Iliju pucaju gromovi narod kaže da to svetac gađa đavole, pa se ne valja krstiti da se đavo ne bi sakrio pod krst u koji grom ne udara. Narod kaže i da bi trebalo dobro gledati mjesto gdje grom udari jer je to znak da se tu krije nečastivi.
Med koji se vadi na Ilindan služi kao lijek, pa ako znate nekog pčelara, obavezno ga danas uzmite. Narod vjeruje da majke njime treba da namažu djecu po obrazima kako bi bila zdrava.
Sveti Ilija slava je mnogih domaćina u Srbiji, a u nekim mjestima se održavaju vašari.
Sveti Ilija je u Srbiji slava vazduhoplovaca, obnarodovana ukazom iz 1924. godine. Propašću Kraljevine Jugoslavije ta tradicija vazduhoplovaca je prekinuta, ali je obnovljena 1992. godine.
.webp)
