Postoji pet načina na koje grom najčešće pogađa ljude, uključujući direktni udar, udar preko objekta i provodne munje.
Posljedice udara groma variraju u zavisnosti od jačine, tipa i razdaljine munje, uključujući opekotine, ožiljke, srčani zastoj, neurološka oštećenja, oštećenje uha i unutrašnje povrede.
Deset odsto ljudi koje grom udari – strada, a mnogi od preostalih 90% žive sa trajnim komplikacijama. Udar groma može da izazove širok spektar povreda – opekotine, pucanje bubne opne, oštećenje oka, respiratornu insuficijenciju, srčani zastoj, komu… I, smrt.
Od pet načina na koje grom najčešće pogađa pojedince, direktan udar je najrijeđi. U direktnom udaru, struja groma se kreće direktno kroz tijelo.
Ova vrsta udara je najsmrtonosnija jer se dio struje kreće preko kože, dok se drugi dijelovi obično kreću kroz kardiovaskularni i nervni sistem. Toplota koju generiše munja izaziva opekotine na koži, a struja može oštetiti vitalne organe kao što su srce i mozak.
Ova vrsta udara se dešava kada grom dodirne obližnji objekat i dio struje skoči sa objekta na osobu. Osoba se obično nalazi u neposrednoj blizini predmeta koji je udaren, udaljena oko jedan do dva metra.
Do ovog udara često dolazi kada osoba traži zaklon ispod visokih predmeta, kao što je drvo.
Ova vrsta udara nastaje kada munja udari u neki objekat, poput drveta, a dio struje putuje po zemlji i udari u osobu. Ovakvi nesrećni slučajevi uzrokuju najviše smrtnih slučajeva i povreda usljed udara groma.
Kako struja dolazi u kontakt sa osobom, ona ulazi u tijelo u tački najbližoj struji i izlazi na kontaktnoj tački koja je udaljena od munje. Dok putuje kroz tijelo, može da izazove velika oštećenja kardiovaskularnog i nervnog sistema tijela. Takođe, može da putuje kroz bilo koju vrstu provodnog materijala, uključujući podove garaža.
Udari provodne munje nastaju kada munja putuje kroz provodne predmete, poput metalnih žica ili vodovoda. Iako metal ne privlači munje, on je dobar provodnik električne struje. Većina udara groma u zatvorenom prostoru nastaje kao rezultat provodljivosti.
Ljudi bi trebalo da se drže dalje od provodnih objekata, kao što su prozori, vrata i predmeti povezani na električne utičnice tokom oluje.
Prije nego što se oformi munja, negativno naelektrisane čestice na dnu oblaka privlače se sa pozitivno naelektrisanom zemljom, a posebno pozitivnim strujama. Pozitivni strimeri su pozitivni joni koji se protežu od zemlje nagore. Negativno naelektrisani joni stvaraju električno polje dok se kreću prema zemlji.
Kada se pozitivni strimeri protežu prema negativnim jonima i stupe u kontakt, grom udara. Kada dođe do udara groma, drugi strimeri u tom području se ispuštaju.
Mogu da se šire od stvari kao što su površina zemlje, drvo ili osoba. Ako je osoba jedan od strimera, može biti ozbiljno povrijeđena, čak i da nastrada. Ipak, ovi udari nisu tako česti.
U zavisnosti od jačine, tipa, razdaljine groma razlikuju se i posljedice udara groma.
- rane
- opekotine
- Lichtenbergove figure
- srčani zastoj
- oštećenje mozga
- koma
- bol, utrnulost, slabost u udovima
- povreda kičmene moždine
- poremećaj spavanja
- poremećaj pamćenja
- oštećenje uha
- gubitak sluha
- vrtoglavica
- oštećenje rožnjače
- sljepilo
- povrede kostiju.
Munja može da izazove opekotine na koži, duboke rane i oštećenje tkiva.
Еlektrična struja može izazvati vrstu ožiljaka poznatu kao Lichtenbergove figure (električna pražnjenja koja se granaju). Ovu vrstu ožiljka karakterišu neobični fraktalni obrasci koji se razvijaju kao rezultat uništenja krvnih sudova koje se dešava dok struja groma putuje kroz tijelo.
Udar groma može da dovede do srčanog zastoja, a pored njega i aritmije i plućni edem – nakupljanje tečnosti u plućima.
Može da izazove i niz neuroloških stanja i oštećenja mozga. Osoba može pasti u komu, osjetiti bol i utrnulost ili slabost u udovima, patiti od povreda kičmene moždine ili razviti poremećaje spavanja i pamćenja.
Udar groma može da izazove i oštećenje uha i gubitak sluha. Takođe, može izazvati vrtoglavicu, oštećenje rožnjače i sljepilo. Sama sila udara groma može dovesti do toga da rascijepa, zapali ili otkine dijelove obuće.
Ova vrsta traume takođe može izazvati unutrašnje krvarenje i ponekad može dovesti do preloma kostiju.
Jedino što je sigurno kod oluja je brzo traženje skloništa. Držite se dalje od vrata, prozora, električne opreme, sudopera i slavina. Ako se zadesite napolju, nemojte tražiti zaklon ispod drveta ili stena. Držite se dalje od žica ili predmeta koji provode struju i nastavite da se krećete dok ne nađete sigurno sklonište. Najsigurnije sklonište je zatvoren automobil.
