Njihov umjetnički senzibilitet činio ih je naizgled vrlo sličnim glumcima, ali ove dvije filmske zvijezde razlikovale su su u mnogo čemu, posebno u pogledu njihove samosvjesnosti prilikom stvaranja heroja koje su igrali. Vejn je obično igrao dostojanstvene šerife sa Divljeg zapada koji su bili ponosni na svoj osjećaj za plemenitost dok je sa druge strane Istvudov postmoderni pogled na odmetnike predstavljao ružniju i opakiju sliku Starog zapada. Najbolja ilustracija različitosti između ove dvije zvijezde jeste da je Vejn tokom snimanja svog posljednjeg filma odbio da snimi scenu u kojoj puca u protivnikova leđa dok je Istvud uvijek bio brz na obaraču pucajući čak i kada je protivnik bio nespreman.

Američka ikona od Divljeg zapada do Vijetnamskog rata, Džon Vejn bio je značajna figura američkog filma. Njegova ostvarenja, posebno ona nastala u izuzetno plodnoj saradnji sa Džonom Fordom, naizgled su predstavljali američku kulturu i istoriju. Dok su Forda najveća režiserska dostignuća, uključujući tu i „Tragače“ i „Čovjeka koji je ubio Liberti Valensa“, poetski dekonstruisale junake vesterna kao tvorevine mitova, Vejnov glumački život se u mnogome razlikovao od njegovog privatnog. Iako je na filmovima pored pravednih šerifa često znao glumiti i hrabre vojnike koji su se borili tokom Drugog svjetskog rata Vejn, za razliku od svojih savremenika, odlučio da ne učestvuje u pomenutom ratu. Nakon ove kontroverzne odluke, zbog koje ga je Ford kao istaknuti pripadnik američke vojske tokom snimanja filma "Thez Were Expendable“ maltretirao i ponižavao, Vejn je još više učvrstio svoja konzervativna načela. Tokom 50-ih sarađivao je sa organizacijom "House of Un-American Activities" kako bi što više ocrnio navodne komuniste koji rade u Holivudu, a vrlo lako i brzo je pojedine filmove označavao kao „neameričke“. Njegovo držanje „pravih američkih vrijednosti“ na velikom platnu s vremenom je postalo nepodnošljivo o čemu svjedoči i ozloglašeni intervju za Plejboj iz 1971. godine. 

Sa druge strane Klint Istvud koji je svoj proboj u mejnstrim vode započeo sa Leoneovom „dolarskom trilogijom“ iskoristio je na najbolji način Vejnovo prisustvo na velikim ekranima upivši njegove najbolje kvalitete i sazrio kada su u pitanju emocije na velikom platnu. Vejn čije su dramaturške uloge često zanemarivali, briljirao je kao dramski glumaca pogotovo zbog toga jer nije imao mogućnost da se bavi stvaranjem savršenog američkog patriote. U svojim ulogama Itana Еdvardsa u „Tragačima“ i Tomasa Dansona u „Crvenoj rijeci“ Haurda Hoksa, Vejn je prikazao ciničnu stranu svog herojstva, kroz likove koji sebično ispunjavaju sopstvene želje koje su proizašle iz godinama skrivane netrpeljivosti. Sa Čovjekom bez imena, naslovnim junakom filma „Odmetnik Džozi Vels“ i Vilijamom Munijem u „Neoproštenom“, Istvud je postavio standarde arhetipa lika kojeg možemo pronaći u više žanrova: odbjegli odmetnik, ubica sa skrivenim zlatnim srcem i tvrdokorni profesionalac koji malo priča. Na tragu njegove revolucionarne dekonstrukcije žanra sa filmom „Neoprošteno“ od vesterna se počelo očekivati da će početi pratiti antijunake sa ukletim dušama.

Za razliku od Vejnovih junaka, Istvudovi filmski likovi usvojili su filozofiju koji je iznio Tuko( Еli Valah) u Leoneovom „Dobar, loš, zao“ koja je vrlo jednostavna“ Kada trebaš pucati, pucaj, nemoj pričati“. Upravo ova rečenica postala je okosnica Istvudovih likova iz vesterna koji su rijetko govorili i instinktivno pucali. Tako je i detektiv Hari Kalahan iz serijala Prljavi Hari usvojio vrlo oprezan pristup zakonskom postupku po principu: prvo pucaj pa onda postavljaj pitanja. Brzini potezanja oružja ovih likova nije se nazirala granica čak ni unutar nepisanih pravila vestern žanra. Ne samo da su Istvudovi likovi pucali u ljude bez oklijevanja nego ih nije bilo ni briga da li je protivnik izvukao pištolj. Zbog njihovih zlokobnih imena,poput bezimeni “Propovjednik“ u „Bljedolikom jahaču“ i ograničene količine dijaloga Istvud je nosio svojevrsnu mističnost na velikom platnu. U njegovim najmračnijim filmovima, uključujući „Nepoznatog zaštitnika“, Istvudovi kauboji gotovo da otjelotvoruju satanistički duh koji lebdi nad društvom i istinsko zlo koje vam se prikrada dok ste bez zaštite.

Oštar kontrast između Istvuda i Vejna najbolje dočarava anegdota koju je Istvud ispričao kao gost u emisiji "Inside the Actor Studio". Domaćin Džejms Lipton primjetio je da je Leoneova „dolarska trilogija“ razbila žanrovske konvencije vesterna (crno-bijelo, dobro protiv zla) što je vidljivo po Istvudovom bezimenom junaku koji ne želi da čeka da njegov protivnik izvuče pištolj prije nego što puca. Kada je objašnjavao zašto puca prvi glumac je ironično pitao „ To nema smisla, zašto biste čekali nekoga?“ koje je izazvalo smijeh publike u studiju. Uprkos tome što je zaštitno lice modernog vesterna, Istvud je analizirao žanr poput stendap komičara koji rutinski izvodi svoju tački ismijavajući njegove nelogične komponente. Glumac i režiser se tada prisjetio priče Dona Sigela, režisera koji je stajao iza „Prljavog Harija“ i još nekoliko Istvudovih filmova, i koji je takođe bio njegov mentor pri ulasku u svijet režije. 1976. godine Sigel je režirao film "Shootist" ,posljednji film Džona Vejna, koji prati umirućeg revolveraša dok se Vejnovo zdravlje u stvarnom životu rapidno pogoršavalo. Kada je snimao scenu u kojoj se Vejn prikrada sa leđa protivničkom revolverašu Sigel mu je rekao da ga upuca. „Misliš da mu pucam u leđa?“ prisjetio se Istvud Vejnovog komentara. „Nikom ne pucam u leđa“, rekao je Vejn Sigelu koji je, kako je Istvud rekao“napravio užasnu grešku“, saopštivši svojoj zvijezdi da bi Istvud to uradio. Nepotrebno je reći da je Vejn, čovjek koji je bio jako sujetan i pun licemjernog ponosa, bio bijesan zbog ovog komentara. Zato je Sigelu rekao“ Ne interesuje me šta bi taj klinac uradio. Neću mu pucati u leđa!“

Uprkos njihovim fizičkim sličnostima, visokom stasu, intenzivnom pogledu i impozantnom govoru tijela Vejnov i Istvudov umjetnički senzibilitet se razlikovao. Ne samo da se Vejn nije slagao sa Istvudovim tumačenjem Divljeg zapad već je smatrao da je njegov pogled na tradiciju uvreda za njegovu zemlju. 70-ih godina dvojica glumačkih legendi imali su dvoboj izvan velikog platna nakon što je Vejn odbio da sarađuje sa Istvudom. Žestoko se protiveći njegovoj viziji, Vojvoda je poslao oštro pismo Istvudu u kojem je kritikovao njegov film „Nepoznati zaštitnik“. Istvud je režirao film o nasilnom revolverašu angažovanom da zaštiti grad u problemima kao upozoravajuću bajku, a Vejn ga je osudio kao izdajničku priču. Možda je film udario preblizu Vejnovih svjetonazora, jer je Istvudov bezimeni odmetnik vrlo precizno predstavio mitove o vesternu kao prokletstvo društva. U filmu se ruše granice između plemenitog osvetnika i nemilosrdnog divljaka jer Istvudov lik služi pravdi kroz nasilje dok u gradu nestaju sve moralne vrijednosti. Vejn koji je svoju karijeru izgradio na podržavanju patriotskih vrijednosti u žanru vesterna mogao je vrlo lako u Istvudovom lik prepoznati otrežnjavajuću realnost svih likova koje je nekada igrao.

Zapadni odmetnici i revolveraši postojali su da bi ubijali. Bilo da to rade licem u lice bilo sa leđa ubistva su bila njihov zaštitni znak. Dok je Vejn pokušavao dezinfikovati prikaze kauboja, Istvud je predstavio sirovu istinu američkog folklora. Njegova sposobnost prikazivanja nesputane tame u svojim likovima učinila ga je ultimativnim režiserom revizionistom koji je odajući počast Vejnovoj ikonografiji istovremeno iznosio svoje poruke namijenjene nadolazećim generacijama.

Pratite nas i putem Vibera