Prije nešto više od godinu dana, australijski naučnici su zabilježili kratak, ali nevjerovatno snažno elektromagnetsko zračenje.
Signal je nadmašio sve druge kosmičke izvore u tom trenu, što je izazvalo uzbuđenje i nagađanja da su možda otkrili novu neutronsku zvijezdu ili čak nešto sasvim nepoznato. Istina se, doduše, pokazala znatno prizemnijom i mnogo intrigantnijom.
Umjesto da dolazi iz dubokog svemira, moćni impuls bio je "zombi satelit" Relay-2 kojeg je NASA lansirala 21. januara 1964. godine.
Relay-2 je, piše Gizmodo, lansiran dvije godine nakon satelita Relay-1. Oba su imala cilj testirati komunikacijske tehnologije i proučavati Van Alenove pojaseve zračenja oko Zemlje.
Relay-2 je radio do 9. juna 1967., kada su mu otkazala oba odašiljača, nakon čega je utihnuo - sve do juna 2024.
Tada su astronomi s australijskog teleskopa Square Kilometre Array Pathfinder detektovali izuzetno kratkotrajni radio-talas, trajan svega 30 nanosekundi.
"Pomislili smo da smo možda otkrili novu pulsirajuću zvijezdu. Taj radio talas bio je toliko snažan da je zasjenio sve drugo na nebu", rekao je Klansi Džejms sa Univerziteta Curtin za New Scientist.
U početku se pretpostavljalo da dolazi iz dalekog svemira, no detaljna analiza pokazala je da je signal stigao upravo od Relay-2 za kojeg se mislilo da je mrtav više od pola vijeka. Otkriće je detaljno opisano u naučnom radu objavljenom na preprint servisu arXiv.
Brzi radio talasi (FRB - fast radio bursts) obično su misteriozne pojave iz dubokog svemira. Traju svega nekoliko milisekundi, ali mogu osloboditi toliko energije da nadjačaju čitavu galaksiju u tom kratkom vremenu. Međutim, ovaj FRB iz 2024. bio je neobično jasan, snažan i, kako se pokazalo, savršeno sinhronizovan s prolaskom satelita Relay-2 iznad teleskopa u Australiji.
Neočekivani signal - i upozorenje
Zašto je satelit nakon gotovo 60 godina mirovanja iznenada emitovao tako snažan signal, ostaje nepoznanica. Jedna od pretpostavki naučnika je da je Relay-2 tokom godina nakupio električni naboj koji se u jednom trenutku iznenada ispraznio.
Druga mogućnost je da ga je pogodila mikrometeoritska čestica ili komadić svemirskog otpada, što je izazvalo stvaranje plazmatskog oblaka i kratkotrajni talas.
S obzirom na sve veći broj neaktivnih satelita i svemirskog otpada u orbiti, naučnici upozoravaju da će s vremenom postajati sve teže razlikovati signale iz dubokog svemira od "zvukova" koje proizvodi naša vlastita tehnologija.
(Tportal)
