Istraživanje univerziteta u Hong Kongu otkriva efekat „anksioznog ponedjeljka“: Hronični porast hormona stresa povezan je sa početkom nedelje uglavnom kod starijih osoba.
Istraživačka studija koju je vodio profesor Tarani Čandola sa Odsjeka za sociologiju, Fakulteta društvenih nauka Univerziteta u Hong Kongu (HKU) otkrila je da ponedjeljak jednostavno pokreće dugoročni biološki stres, bez obzira na radni status, sa mogućim uticajem prvenstveno na zdravlje srca.
Istraživanje je identifikovalo zapanjujući biološki fenomen: starije osobe koje se osjećaju anksiozno ponedjeljkom pokazuju značajno više dugoročne nivoe hormona stresa.
Еfekat „anksioznog ponedjeljka“, primijećen i kod zaposlenih i kod penzionera, i ukazuje na duboko ukorijenjenu vezu između početka nedjelje i disregulacije sistema za odgovor tijela na stres, poznatog pokretača kardiovaskularnih bolesti.
Studija Objavljena u časopisu Journal of Affective Disorders, analizirala je podatke od preko 3.500 starijih osoba koje su učestvovale u Еngleskoj longitudinalnoj studiji starenja (ELSA).
Ključni nalazi
Starije osobe koje su prijavile anksioznost ponedjeljkom imale su za 23 procenta povišene nivoe kortizola u uzorcima kose (što odražava kumulativnu izloženost tokom dva mjeseca) u poređenju sa vršnjacima koji su anksiozni drugim danima.
„Anksiozni ponedjeljak" ne pogađa samo ljude koji su u radnom odnosu
Ni ljudi koji nisu u radnom odnosu nisu pošteđeni negativnih efekata ponedjeljka: Еfekat je prisutan i među penzionerima, što dovodi u pitanje pretpostavke da isključivo stres na radnom mestu objašnjava uzrok anksioznog ponedjeljka.
Nova studija je ponedjeljak povezala sa porastom učestalosti srčanih udara za 19 odsto.
Hipotalamus-hipofizno-nadbubrežna (HPA) osa reguliše hormone stresa poput kortizola, koji, kada su hronično povišeni, doprinose hipertenziji, insulinskoj rezistenciji i imunološkoj disfunkciji.
Dok su prethodna istraživanja pokazala viši nivo kortizola radnim danima u odnosu na vikend, ovo je prva studija koja je ponedjeljak istakla kao „jedinstveno ometajući dan“.
Rezultati ukazuju i na to da se društveni ritmovi - ne samo zahtjevi posla - ugrađuju u ljudsku fiziologiju, sa trajnim zdravstvenim rizicima.
„Ponedjeljak djeluje kao kulturološki 'pojačivač stresa'. Za neke starije osobe, taj prelaz jednom nedjeljno pokreće biološku kaskadu koja traje mjesecima. Ovdje nije stvar u poslu - već u tome koliko je svaki ponedjeljak duboko ukorijenjen u našoj fiziologiji stresa, čak i nakon završetka karijere”, objasnio je profesor Čandola.
Studija naglašava kako „anksiozni ponedjeljak“ može postati biološki ukorijenjen fenomen, pri čemu hronična disregulacija hormona stresa pretpostavlja dugoročne kardiovaskularne rizike.
Rješavanje stresa specifičnog za ponedjeljak moglo bi da „otključa” nove strategije za borbu protiv srčanih bolesti kod starijih populacija, zaključuje se u studiji honkoškog univerziteta.
(RTS)
